Maar weinig expats in Spanje weten dat als je ingezetene bent in het land, je recht hebt om te stemmen bij Europese en gemeenteraadsverkiezingen. Zelfs nog minder bekend is dat je jezelf kandidaat kunt stellen bij de gemeenteraadsverkiezingen, en dat je zelfs tot burgemeester verkozen kunt worden. Alle EU-burgers hebben ‘het recht om te stemmen en zich verkiesbaar te stellen in Europese en gemeenteraadsverkiezingen, ongeacht of zij een staatsburger zijn van het EU-land waar ze wonen’, aldus de Europese Commissie op de officiële website.
Slecht 54 procent van de EU-burgers is echter op de hoogte van deze bepaling, zoals blijkt uit een onderzoek uit 2016.
Als je wilt deelnemen aan de gemeentepolitiek in Spanje, is het eerste dat je moet doen je registreren in de basisregistratie (empadronamiento) van de gemeente. Zo kun je je inschrijven voor de kieslijsten in Spanje en bij de Europese en gemeenteraadsverkiezingen stemmen.
Stemmen in Spanje
Je kunt stemmen en je kandidaat stellen voor de gemeenteraadsverkiezingen onder de volgende voorwaarden:
Je bent staatsburger van een lidstaat van de Europese Unie
Je staat ingeschreven in de basisregistratie van de gemeente in Spanje en je woont in de gemeente waar je wilt stemmen
Je bent ten minste 18 jaar oud
Je dient een geschreven verklaring te overleggen op het gemeentehuis waarin je nationaliteit, adres in je thuisland en je stemrecht aldaar worden vermeld. Met uitzondering van speciale gevallen moet je je voor het einde van het kalenderjaar vóór de verkiezingen registreren om te kunnen stemmen.
En dat is alles!
Het is het vermelden waard dat je registreren om te stemmen in Spanje niet betekent dat je je stemrecht in je eigen land verliest. Voor een aantal lidstaten kun je vanuit het buitenland stemmen, in andere, zoals Ierland, is het verplicht om terug te keren om te stemmen.
Kandidaatstelling
Volgens een EU-website ‘moeten staatsburgers van een ander EU-land ingezetene zijn van het EU-land waar ze zich kandidaat willen stellen en moeten ze voldoen aan dezelfde voorwaarden als die voor staatsburgers van dit land’. Hieraan wordt echter toegevoegd dat ‘niemand zich kandidaat kan stellen in meer dan één EU-lidstaat tijdens dezelfde verkiezingen’.
Spanje heeft naar verluidt het grootste aantal buitenlandse kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen: 1913 zoals blijkt uit enquêtes van voor 2018. En in tegenstelling tot andere EU-lidstaten kunnen in Spanje staatsburgers uit andere EU-landen zelfs worden verkozen voor hogere functies, zoals burgemeester.
De vereisten om je kandidaat te stellen zijn dezelfde als die om te stemmen, en daarnaast moet je je kandidatuur uiteraard registreren bij de desbetreffende autoriteiten.
